vietrustlaw.com.vn

Vietruslaw - Các c? quan có trách nhi?m b?i th??ng c?n có s? ph?i h?p ch?t ch?, b?o ??m vi?c b?i th??ng minh b?ch, công khai, nâng cao trách nhi?m trong vi?c gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng. L?ng nghe ý ki?n, nguy?n v?ng c?a ng??i yêu c?u b?i th??ng ?? gi?i quy?t th?u ?áo, ??y ??, b?o ??m quy?n và l?i ích c?a h?.

Quy?n con ng??i là m?t trong nh?ng quy?n t?i cao, thiêng liêng và b?t kh? xâm ph?m. ? n??c ta, quy?n con ng??i ???c ghi nh?n trong Hi?n pháp n?m 2013 và nhi?u v?n b?n quy ph?m pháp lu?t khác. Trong quá trình thi hành công v?, vì nhi?u nguyên nhân ch? quan và khách quan, ng??i thi hành công v? ?ã gây thi?t h?i cho t? ch?c, cá nhân và tr?c ti?p xâm ph?m ??n quy?n con ng??i. Khi quy?n con ng??i b? xâm ph?m b?i các hành vi sai trái do ng??i thi hành công v? gây ra thì Nhà n??c có trách nhi?m b?i th??ng, kh?c ph?c nh?ng sai trái ?ó. Lu?t Trách nhi?m b?i th??ng c?a Nhà n??c n?m 2017 (TNBTCNN) ?ã c? th? hóa các quy ??nh c?a Hi?n pháp n?m 2013 trong vi?c b?o v? quy?n con ng??i. V?n ?? quy?n con ng??i trong Lu?t TNBTCNN n?m 2017 ???c khái quát hai n?i dung l?n: (1). Nhà n??c có trách nhi?m b?i th??ng t?n th?t v? v?t ch?t, s?c kh?e, tinh th?n và các quy?n và l?i ích khác theo quy ??nh c?a pháp lu?t cho ng??i b? thi?t h?i; (2) Ph?c h?i danh d?.

?i?u 2 Lu?t TNBTCNN quy ??nh ??i t??ng ???c b?i th??ng là “Cá nhân, t? ch?c b? thi?t h?i v? v?t ch?t, thi?t h?i v? tinh th?n do ng??i thi hành công v? gây ra thu?c ph?m vi trách nhi?m b?i th??ng c?a Nhà n??c ???c quy ??nh t?i Lu?t này”. Nh? v?y, ??i t??ng mà Nhà n??c h??ng ??n trong ho?t ??ng b?i th??ng ?ó chính là cá nhân, t? ch?c là nh?ng ??i t??ng b? tác ??ng tr?c ti?p b?i hành vi sai trái c?a ng??i thi hành công v?, ho?t ??ng b?i th??ng Nhà n??c là th? hi?n m?i quan h? bình ??ng gi?a Nhà n??c v?i cá nhân, t? ch?c.

?nh minh h?a.

Lu?t TNBTCNN và v?n ?? b?o v? quy?n con ng??i

C? th? hóa các quy ??nh c?a Hi?n pháp n?m 2013 v? quy?n con ng??i trong ho?t ??ng b?i th??ng thi?t h?i, Lu?t TNBTCNN n?m 2017 ?ã có nhi?u quy ??nh th? hi?n v?n ?? này:

Th? nh?t: Yêu c?u các c? quan nhà n??c theo quy ??nh c?a Lu?t này gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng và ???c thông báo k?t qu? gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng (?i?m a kho?n 1 ?i?u 13 Lu?t TNBTCNN). Yêu c?u b?i th??ng chính là vi?c mà ng??i b? thi?t h?i có quy?n yêu c?u c? quan nhà n??c ph?i có trách nhi?m kh?c ph?c nh?ng h?u qu? do hành vi c?a ng??i thi hành công v? gây ra trong quá trình thi hành công v?. ? n??c ta và nhi?u qu?c gia trên th? gi?i, khi nh?c ??n ho?t ??ng ?i?u tra, truy t? và xét x? th??ng nh?c ??n y?u t? quy?n l?c nhà n??c m?t chi?u; tuy nhiên th?c ti?n hoàn toàn không ph?i nh? v?y, vi?c Lu?t TNBTCNN quy ??nh ng??i b? thi?t h?i có quy?n yêu c?u các c? quan nhà n??c gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng, quy ??nh này ?ã ?ánh tan ??nh ki?n, xóa ranh gi?i và th? hi?n s? công b?ng gi?a m?t bên là quy?n l?c nhà n??c và m?t bên y?u th? h?n là cá nhân và t? ch?c. Quy ??nh này chính là s? b?o ??m cho quy?n con ng??i ???c th?c thi ngay c? khi h? b? áp ??t.

Bên c?nh ?ó, ng??i b? thi?t h?i còn ???c yêu c?u các c? quan nhà n??c gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng thông báo k?t qu? gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng; ?ây là s? b?o ??m cho yêu c?u b?i th??ng ph?i ???c rõ ràng, công khai và minh b?ch.

Th? hai: Khi?u n?i, t? cáo, kh?i ki?n quy?t ??nh, hành vi trái pháp lu?t c?a ng??i có th?m quy?n trong vi?c gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng theo quy ??nh c?a pháp lu?t v? khi?u n?i, t? cáo và pháp lu?t v? t? t?ng hành chính; khi?u n?i, kháng cáo b?n án, quy?t ??nh c?a tòa án theo quy ??nh c?a pháp lu?t v? t? t?ng (?i?m b kho?n 1 ?i?u 13 Lu?t TNBTCNN). N?u nh?n th?y vi?c b?i th??ng thi?t h?i không th?a mãn so v?i h?u qu? do hành vi c?a ng??i thi hành công v? gây ra, ng??i b? thi?t h?i có quy?n khi?u n?i, t? cáo, kh?i ki?n, ?ây là quy ??nh ghi nh?n và b?o v? ??n cùng quy?n c?a con ng??i. Khi xây d?ng Ngh? quy?t 388 v? b?i th??ng thi?t h?i cho ng??i b? oan do ng??i có th?m quy?n trong ho?t ??ng t? t?ng hình s? gây ra, Th? tr??ng B? T? pháp ?inh Trung T?ng nh?n m?nh: “M?t trong nh?ng công ?o?n quan tr?ng c?a b?i th??ng là th??ng l??ng, không th??ng l??ng ???c m?i ph?i ra tòa. H?n n?a, ?ây là quan h? dân s? vì không th? có chuy?n c? quan nhà n??c ?ã gây thi?t h?i ph?i b?i th??ng l?i có th? áp ??t ý chí ch? quan c?a mình ??i v?i ng??i ???c b?i th??ng, nh? th? không công b?ng”.

Th? ba: Yêu c?u c? quan, t? ch?c, ng??i có th?m quy?n khôi ph?c quy?n, l?i ích h?p pháp khác c?a mình theo quy ??nh c?a pháp lu?t (?i?m c kho?n 1 ?i?u 13 Lu?t TNBTCNN). Ngoài vi?c yêu c?u c? quan nhà n??c b?i th??ng v? m?t v?t ch?t, s?c kh?e… thì ng??i b? thi?t h?i còn ???c yêu c?u khôi ph?c các quy?n và l?i ích h?p pháp khác bao g?m: khôi ph?c ch?c v? (n?u có), vi?c làm và các ch? ??, chính sách theo quy ??nh c?a pháp lu?t có liên quan; khôi ph?c quy?n h?c t?p; khôi ph?c t? cách thành viên c?a t? ch?c chính tr?, t? ch?c chính tr? - xã h?i, t? ch?c chính tr? xã h?i - ngh? nghi?p, t? ch?c xã h?i, t? ch?c xã h?i - ngh? nghi?p; ngoài ra còn có các quy?n và l?i ích khác theo quy ??nh c?a pháp lu?t, ?ây chính là nh?ng quy?n c? b?n c?a con ng??i.

Th? t?: Th??ng l??ng trong vi?c b?i th??ng. Khi gi?i quy?t b?i th??ng thì nguyên t?c bình ??ng trong b?i th??ng ?ã ???c ghi nh?n, ?ó chính là s? b?o ??m công b?ng cho nh?ng yêu c?u c?a quy?n con ng??i ???c tôn tr?ng và th?c thi. ??ng th?i trong quá trình th??ng l??ng ph?i tuân th? nguyên t?c “b?o ??m dân ch?, tôn tr?ng ý ki?n c?a các thành ph?n tham gia th??ng l??ng”, tính dân ch? trong ho?t ??ng th??ng l??ng m?t l?n n?a kh?ng ??nh cho vi?c b?o ??m quy?n con ng??i trong ho?t ??ng th??ng l??ng gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng c?a Nhà n??c.

Th? n?m: Tr?c ti?p xin l?i và c?i chính công khai (?i?u 58 Lu?t TNBTCNN); ??ng báo xin l?i và c?i chính công khai (?i?u 59 Lu?t TNBTCNN). ?ây là hai hình th?c ph?c h?i danh d?, b?o v? quy?n con ng??i ???c quy ??nh trong Lu?t TNBTCNN. ?i?u 21 Hi?n pháp n?m 2013 quy ??nh “M?i ng??i có quy?n b?t kh? xâm ph?m v? ??i s?ng riêng t?, bí m?t cá nhân và bí m?t gia ?ình; có quy?n b?o v? danh d?, uy tín c?a mình”. Danh d? chính là s? coi tr?ng c?a xã h?i ??i v?i m?t con ng??i, khi danh d? con ng??i b? các ho?t ??ng sai trái c?a ng??i thi hành công v? xâm ph?m thì vi?c nh?ng ng??i có th?m quy?n ??i di?n cho Nhà n??c tr?c ti?p xin l?i và c?i chính công khai là vi?c ph?c h?i danh d? cho con ng??i; ho?t ??ng này di?n ra công khai, t?i n?i công c?ng, ?ó chính là th? hi?n trách nhi?m c?a Nhà n??c v?i nh?ng sai trái c?a ng??i thi hành công v? và th? hi?n b?n ch?t c?a nhà n??c pháp quy?n.

M?t s? b?t c?p, h?n ch? c?n kh?c ph?c

M?c dù Lu?t TNBTCNN n?m 2017 có nhi?u quy ??nh nh?m b?o ??m quy?n con ng??i, tuy nhiên trong th?c ti?n v?n còn b?c l? nhi?u h?n ch?:

Quy ??nh v? th? t?c gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng v?n còn ph?c t?p và r?c r?i, m?t trong nh?ng c?n c? xác ??nh hành vi trái pháp lu?t c?a ng??i thi hành công v? gây thi?t h?i và yêu c?u b?i th??ng theo quy ??nh t?i ?i?m a kho?n 1 ?i?u 7 Lu?t TNBTCNN là “Có v?n b?n làm c?n c? yêu c?u b?i th??ng theo quy ??nh c?a Lu?t này và có yêu c?u c? quan tr?c ti?p qu?n lý ng??i thi hành công v? gây thi?t h?i ho?c tòa án có th?m quy?n gi?i quy?t v? án dân s? gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng”; theo quy ??nh t?i kho?n 3 ?i?u 5 Lu?t TNBTCNN, “V?n b?n làm c?n c? yêu c?u b?i th??ng là v?n b?n ?ã có hi?u l?c pháp lu?t do c? quan nhà n??c, ng??i có th?m quy?n ban hành theo trình t?, th? t?c pháp lu?t quy ??nh, trong ?ó xác ??nh rõ hành vi trái pháp lu?t c?a ng??i thi hành công v? ho?c là b?n án, quy?t ??nh c?a c? quan, ng??i có th?m quy?n trong ho?t ??ng t? t?ng hình s? xác ??nh rõ ng??i b? thi?t h?i thu?c tr??ng h?p ???c Nhà n??c b?i th??ng”. Nh? v?y, ?? có ???c các c?n c? trên thì ng??i yêu c?u b?i th??ng ph?i tr?i qua quá trình gi?i quy?t khi?u n?i theo quy ??nh c?a Lu?t Khi?u n?i ? các c? quan nhà n??c có th?m quy?n, sau khi có v?n b?n k?t lu?n có hành vi trái pháp lu?t c?a ng??i thi hành công v? thì m?i có c?n c? b?i th??ng. Quy ??nh này làm cho ng??i yêu c?u b?i th??ng m?t nhi?u th?i gian, chi phí, gi?y t?… mà các chi phí này không ???c tính trong chi phí b?i th??ng thi?t h?i theo quy ??nh c?a Lu?t TNBTCNN.

Nh?ng quy ??nh nêu trên ?nh h??ng r?t l?n ??n vi?c b?o ??m quy?n l?i cho ng??i yêu c?u b?i th??ng. Bên c?nh ?ó, trong quá trình gi?i quy?t b?i th??ng thi?t h?i, các c? quan có trách nhi?m th??ng ?ùn ??y, quy trách nhi?m d?n ??n vi?c b?i th??ng thi?t h?i g?p r?t nhi?u khó kh?n và kéo dài.

?? b?o ??m và phát huy quy?n con ng??i trong ho?t ??ng b?i th??ng theo Lu?t TNBTCNN, theo chúng tôi c?n có các gi?i pháp sau ?ây:

C?n quy ??nh l?i trình t?, th? t?c yêu c?u gi?i quy?t v?n ?? b?i th??ng thi?t h?i trong Lu?t TNBTCNN theo h??ng ??n gi?n, g?n nh?. ??ng th?i, ?? gi?m b?t gánh n?ng cho ng??i yêu c?u b?i th??ng, c?n b? sung quy ??nh v? chi phí gi?i quy?t th? t?c yêu c?u vào thi?t h?i ???c b?i th??ng. B? sung quy ??nh v? các tài li?u, ch?ng c? khác ch?ng minh hành vi sai trái c?a ng??i thi hành công v? gây ra, c? th? swaar ??i, b? sung ?i?m a kho?n 1 ?i?u 7 Lu?t TNBTCNN nh? sau: “Có v?n b?n làm c?n c? yêu c?u b?i th??ng theo quy ??nh c?a Lu?t này; các tài li?u, ch?ng c? khác ch?ng minh hành vi sai trái c?a ng??i thi hành công v?...”; ??ng th?i c?n xác ??nh rõ c? quan có trách nhi?m b?i th??ng thi?t h?i ?? tránh hi?n t??ng ?ùn ??y trách nhi?m.

Các c? quan có trách nhi?m b?i th??ng c?n có s? ph?i h?p ch?t ch?, b?o ??m vi?c b?i th??ng minh b?ch, công khai, nâng cao trách nhi?m trong vi?c gi?i quy?t yêu c?u b?i th??ng. L?ng nghe ý ki?n, nguy?n v?ng c?a ng??i yêu c?u b?i th??ng ?? gi?i quy?t th?u ?áo, ??y ??, b?o ??m quy?n và l?i ích c?a h?.

X? lý nghiêm cán b?, công ch?c, c? quan, ??n v? có hành vi gây c?n tr?, khó kh?n trong vi?c b?o v? quy?n và l?i ích h?p pháp cho ng??i yêu c?u b?i th??ng.

Theo lsvn.vn